Mbiekspozim

Toksinat që përmbahen në plastikë kanë efekte të ndryshme tek burrat dhe gratë, si në vendin e punës ashtu edhe në jetën e përditshme. Kjo është pjesërisht për shkak të biologjisë - ndryshimeve në madhësinë e trupit dhe proporcionit të indit dhjamor - por është edhe për shkak të roleve gjinore që femrat plotësojnë. Trupi i grave përmban më shumë dhjamë se ai i burrave, dhe për këtë arsye grumbullon më shumë kimikate të tretshme në vaj, siç janë plastifikuesit ftalate. Trupi femëror është veçanërisht i ndjeshëm ndaj toksinave gjatë fazave të jetës si puberteti, shtatzënia, laktacioni dhe menopauza.

Gjatë shtatzënisë, kjo mund të ketë pasoja të rënda për fëmijën e palindur. Kimikatet që funksionojnë në mënyrë të ngjashme me hormonet - të njohur si përçarës endokrine - janë problematike. Për shkak se placenta nuk është një pengesë e sigurt, këto përbërje mund të ndikojnë në të gjitha fazat e zhvillimit në mitër që kontrollohen nga hormonet. Kjo mund të çojë në keqformime tek të sapolindurit, si dhe sëmundje që shfaqen shumë më vonë në jetë. Çrregulluesit endokrine prekin si meshkujt ashtu edhe femrat në të njëjtën masë. Organizata Botërore e Shëndetësisë dyshon se ata janë përgjegjës për format e kancerit të lidhura me hormonet si kanceri i gjirit dhe testikujve. Gjithashtu duket e mundur që ato të ndikojnë në fertilitetin dhe cilësinë e spermës. Çrregulluesit endokrine mund të kontribuojnë gjithashtu në obezitet, diabet, sëmundjet neurologjike, fillimin e parakohshëm të pubertetit dhe keqformimet kongjenitale si kriptorkizmi (mungesa e njërit ose të dy testikujve nga skrotumi) dhe hipospadias (keqformimi i uretrës mashkullore). Numri i fëmijëve të lindur të ekspozuar ndaj substancave të dëmshme po rritet.

Gratë janë në kontakt me rreziqet e plastikës në shumë vende të ndryshme. Rreth 30 për qind e punëtorëve në industrinë e plastikës në mbarë botën janë gra. Pra, artikujt e lirë plastikë mund të prodhohen në masë për tregun global, gratë në vendet në zhvillim zakonisht punësohen në fabrikat e prodhimit industrial me paga të ulëta, shumë shpesh në kushte të rrezikshme dhe pa veshje mbrojtëse. Një studim kanadez zbuloi se gratë që merren me plastikë në industrinë e makinave kanë pesë herë më shumë gjasa të zhvillojnë kancer gjiri.

Produktet e higjienës femërore mund të jenë gjithashtu problematike. Tamponët mund të përbëhen deri në gjashtë për qind plastikë dhe pecetat higjienike përbëhen deri në 90 për qind nga plastika me bazë nafte. Të dyja mund të përmbajnë përbërësit aktivë hormonalë bisphenol A (BPA) dhe bisphenol S (BPS). Aplikuesit e tamponit gjithashtu shpesh përmbajnë ftalate. Në SHBA, një grua mund të përdorë nga 12,000 deri në 15,000 nga këto artikuj gjatë jetës së saj. Alternativat përfshijnë produkte të ripërdorshme që mund të lahen dhe kupa menstruale të ripërdorshme.

Në rajonet më të varfra, shumë gra dhe vajza nuk mund të përballojnë përdorimin e artikujve të tillë higjienike, ose këto produkte thjesht nuk janë të disponueshme në vend. Një vajzë mund të mos shkojë në shkollë për një mesatare prej pesë ditësh në muaj gjatë periodave të saj. Produkte të ripërdorshme më të lira dhe më të sigurta mund të mbyllin këtë hendek dhe të reduktojnë ndotjen dhe mbetjet. Shumica e artikujve të higjienës me një përdorim përfundojnë në venddepozitime mbetjesh (landfill), në burime uji dhe në det dhe bllokojnë sistemet e ujërave të zeza.

Produktet kozmetike mund të jenë gjithashtu burim i substancave të dëmshme. Një e katërta e të gjitha grave në vendet industriale perëndimore përdorin deri në 15 produkte të ndryshme çdo ditë. Këto zakonisht përmbajnë deri në 100 kimikate, disa prej të cilave janë të dëmshme për shëndetin. Shumë produkte kozmetike përmbajnë mikroplastikë, të cilat mund të kalojnë përmes placentës në fetus. Gjithashtu, gratë janë ende shpesh përgjegjëse për të bërë punët e shtëpisë, ose për të punuar si pastruese. Produktet e pastrimit përmbajnë gjithashtu mikroplastikë dhe substanca të dëmshme si surfaktantë dhe tretës. Zgjedhja me më shumë kujdes e produkteve dhe përdorimi i materialeve jo të dëmshme për mjedisin ose agjentëve konvencionalë si sapuni i butë dhe acidi citrik, mund të zvogëlojë barrën mbi njerëzimin dhe mjedisin. Por zgjedhje të tilla të konsumatorëve nuk i zhveshin prodhuesit nga përgjegjësia për të zëvendësuar përbërësit e dëmshëm dhe lëndët e para.

Kur mbetjet eksportohen në vendet në zhvillim, venddepozitimet e tyre bëhen burime të rëndësishme të ardhurash për të varfrit. Miliona grumbullues mbeturinash në mbarë botën, shpesh gra dhe fëmijë nga shtresat më të varfra të shoqërisë, zgjedhin vende të tilla për plastikë të riciklueshme dhe mbetje elektrike. Shpesh i vetmi burim i të ardhurave familjare vjen nga këto vende shumë toksike. Për të arritur në bakër të vlefshëm, kabllot e veshur me PVC digjen. Tymi përmban dioksina shumë toksike që janë të dëmshme për riprodhimin, dëmtojnë fetusin dhe mund të shkaktojnë kancer. Janë kryesisht gratë që djegin mbeturinat shtëpiake në oborret e shtëpive ose që kërkojnë nëpër mbeturina toksike.

Njohuritë për rreziqet e plastikës janë përhapur në mënyrë të pabarabartë në botë. Gratë janë një grup i synuar i rëndësishëm në përpjekjet për të shkaktuar një ndryshim thelbësor në qëndrimet dhe praktikat e përditshme, si dhe në kërkesën për veprim politik. Gratë janë shpesh më të ndjeshme ndaj rreziqeve të ndryshme sesa burrat dhe janë më pak të përgatitura për të vënë në rrezik njerëzit dhe planetin. Kjo është e vërtetë në rolet e tyre si sipërmarrëse ashtu edhe si konsumatore dhe menaxhere të familjeve të tyre. Ka prova të konsiderueshme që ato veprojnë në një mënyrë më të përgjegjshme ndaj mjedisit sesa burrat. Iniciativat që synojnë të reduktojnë konsumin e plastikës dhe të mbrojnë njerëzit dhe mjedisin nga ndotësit shpesh fillojnë nga gratë. Ato meritojnë një vend të barabartë në politikë, biznese, familje dhe komunitete, në mënyrë që të mund të japin një kontribut edhe më të madh në krijimin e një shoqërie dhe mjedisi pa plastikë dhe toksina.